હળદરને ભારતીય શાસ્ત્રોમાં લકી ચાર્મ માનવામાં આવે છે. તે મધ્યપ્રદેશના એક ખેડૂત માટે ખરેખર સારા નસીબ લાવ્યા છે. મધ્યપ્રદેશના હોશંગાબાદ જિલ્લાથી થોડે દૂર આવેલા નર્મદાપુરમ જિલ્લાના ખેડૂત કંચન વર્માની સફળતાની ગાથા તમને ચોંકાવી દેશે.
નર્મદાપુરમ નર્મદા નદીના કિનારે આવેલું છે અને તેની ફળદ્રુપ કાળી જમીન ખેતી માટે વરદાન ગણાય છે. હવે નર્મદા કિનારે આવેલી આ માટી અહીં હળદરની ખેતી માટે સફળતાની ગેરંટી બનીને ઉભરી છે. કંચન વર્માને હળદરની આ સફળ ખેતીની આગેવાન કહેવામાં આવે તો ખોટું નહીં હોય.
ખેતીની શરૂઆત વર્ષ 2020માં થઈ હતી
વધુ સારા વળતરની ઈચ્છા અને દરરોજ નવા પ્રયોગો કરવાની આદતથી પ્રેરાઈને કંચન વર્માએ વર્ષ 2020માં હળદરની ખેતીમાં પ્રવેશ કર્યો. કંચન, એક સ્નાતક અને અનુભવી ખેડૂત, તેણે ટીવી શોમાં બતાવવામાં આવેલી સંભવિતતામાંથી પ્રેરણા લીધી અને કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્ર (KVK) પાસેથી માર્ગદર્શન માંગ્યું.
KVKમાંથી તેણીએ મેળવેલા જ્ઞાનથી સજ્જ કંચને હળદરની સાંગલી વિવિધતા પસંદ કરી. હળદરની આ વિવિધતા તેના ઉચ્ચ કર્ક્યુમિન સામગ્રી અને ઔષધીય ગુણધર્મો માટે પ્રખ્યાત છે. આ વિકલ્પ તેની સફળતામાં મદદરૂપ સાબિત થયો. તેના ઊંડા નારંગી રંગ અને મજબૂત મૂળના કારણે, તે બમ્પર પાકમાં પરિણમ્યો અને પરંપરાગત પાકોની સરખામણીમાં તેની આવક બમણી થઈ.
કંચને સખત મહેનત કરી
કંચન જમીનની ગુણવત્તાને સમજતી હતી અને સારી રીતે નિકાલ કરતી રેતાળ લોમ માટીને હ્યુમસ સામગ્રીથી ભરપૂર પસંદ કરીને કાળજીપૂર્વક ખેતીલાયક જમીન તૈયાર કરી હતી. સજીવ ખેતીની પદ્ધતિઓ અપનાવીને, તેમણે જમીનની ફળદ્રુપતા વધારવા અને જંતુઓના હુમલા ઘટાડવા માટે ગાયના છાણ અને જીવામૃત પર આધાર રાખ્યો.
આનાથી હળદરની વૃદ્ધિ માટે શ્રેષ્ઠ પરિસ્થિતિઓ બનાવવામાં આવી. યોગ્ય કાળજી અને ધ્યાન સાથે, કંચને અંકુરિત હળદરના બીજ વાવ્યા. તેણે તેના વિકાસનું પણ નજીકથી નિરીક્ષણ કર્યું. બીજ રોપ્યાના એક મહિના પછી કંચને છોડને ‘સોઇલિંગ’ કરવાની કળા શીખી.
8 મહિનામાં 100 ક્વિન્ટલનું વાવેતર
હળદરની લાંબી સિઝન હોવા છતાં, કંચનના નિશ્ચય અને મહેનતનું ફળ મળ્યું અને તેણે માત્ર આઠ મહિનામાં 100 ક્વિન્ટલનો બમ્પર પાક મેળવ્યો. હળદરની પ્રક્રિયાના મૂલ્યવૃદ્ધિની સંભાવનાને ઓળખીને, કંચને ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળા હળદર પાવડરનું ઉત્પાદન કરવા માટે લણણી કરેલ રાઈઝોમને કાળજીપૂર્વક ધોઈ, બાફેલી, સૂકવી, છાલ ઉતારી અને ગ્રાઈન્ડ કરી.
તેમના પગલાથી તેમને માત્ર ઊંચું વળતર જ મળ્યું નથી પરંતુ સ્થાનિક માંગ પણ આકર્ષિત થઈ હતી. આનાથી બજારમાં વચેટિયાઓની જરૂરિયાત દૂર થઈ અને ગ્રાહકોને સીધું વેચાણ સુનિશ્ચિત થયું.
30 લાખની આવક
આજે કંચન વર્મા હળદરની ખેતીમાં અગ્રેસર બની ગઈ છે. તે વિવિધતા અને નવા પ્રયોગો માટે સાથી ખેડૂતોને પ્રેરણા આપી રહી છે.
10 એકર જમીન પર ખેતી કરે છે અને આ સિઝનમાં 30 લાખ રૂપિયાની અપેક્ષિત આવક સાથે, તેમની સફળતાની વાર્તા કૃષિ ઉદ્યોગસાહસિકતા અને ટકાઉ પ્રેક્ટિસનો પુરાવો છે. કંચન એક સમયે ઘઉંની ખેતી કરતી હતી પરંતુ આજે હળદરની ખેતીએ તેને નવો દરજ્જો આપ્યો છે.
